Discussie over gemeentegrond
Kun je eigenaar worden van een stuk gemeentegrond, zonder dat je daarvoor hebt betaald en zonder dat je dat met de gemeente hebt afgesproken? Daarover loopt momenteel een procedure bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Wat is er aan de hand?
Strook grond
Albert is eigenaar van een perceel waarop hij zijn bedrijf heeft gevestigd. Dit perceel gebruiken hij en zijn gezin ook als tuin. Albert en zijn gezin wonen namelijk op een woonboot die daar ook is afgemeerd. Daarvoor werd deze aanlegplek gebruikt door de vader van Albert, die voor deze plek ook een ligplaatsvergunning had. De strook grond tussen de tuin en de boot is eigendom van de gemeente. Deze strook is door Albert al in 1985 bij zijn tuin getrokken, ook als toegang tot de woonboot. Albert heeft in 1985 de strook grond afgesloten met een schutting, bomen en struiken, waardoor de strook niet meer toegankelijk is voor anderen. Verder heeft Albert deze strook grond ook ingericht als siertuin en er een grote veranda en een pergola op gebouwd.
Sommatie gemeente
In 2009 ontvangt Albert een sommatie van de gemeente. Hierin geeft de gemeente aan dat zij geen toestemming heeft gegeven voor het gebruik van de strook grond door Albert. De gemeente verzoekt dan ook om het gebruik van deze grond te staken. Verder verzoekt de gemeente om alle aangebrachte voorzieningen en de schutting te verwijderen. De strook grond dient volgens de gemeente weer voor iedereen toegankelijk gemaakt te worden.
Eigendomsverkrijging?
Albert is het niet eens met de visie van de gemeente. Hij stelt dat hij eigenaar is geworden van de strook grond, omdat hij de grond volledig heeft omheind en hij al meer dan 20 jaar de grond in zijn bezit heeft zonder dat de gemeente in die periode daartegen is opgetreden. De wet bepaalt dat wanneer grondeigenaren in zo’n situatie 20 jaar lang niets ondernemen, hun rechtsvordering verjaart. Zij kunnen dan hun eigendomsrecht niet langer via de rechter afdwingen en zo verkrijgt de bezitter het eigendom van de grond. Dit wordt bevrijdende verjaring genoemd.
Geen bezit, geen eigendomsverkrijging
De gemeente meent echter dat van eigendomsverkrijging door bevrijdende verjaring geen sprake is geweest. Volgens haar is er namelijk geen sprake geweest van bezit. In de ligplaatsvergunning staat dat de strook grond alleen maar mag worden gebruikt om daarover van en naar de woonboot te gaan. Dit wordt beschouwd als een soort gebruiksovereenkomst. Wanneer je eenmaal een dergelijke overeenkomst (stilzwijgend) aangaat, kun je volgens de wet geen bezitter meer worden. Daardoor kon Albert volgens de gemeente ook nooit het eigendom van de strook grond verkrijgen.
Gerechtshof
Het hof stelt allereerst vast dat de ligplaatsvergunning destijds aan de vader van Albert is verstrekt. Albert heeft weliswaar de aanlegplek van zijn vader overgenomen, maar niet de daarbij behorende vergunning. De gemeente is daar altijd wel vanuit gegaan. Nu er geen ligplaatsvergunning aan Albert is verstrekt, bestaat tussen Albert en de gemeente via die weg geen gebruiksovereenkomst. Dit is ook niet tot stand gekomen door het gedogen van het gebruik van de strook grond door Albert. Het hof vindt het verder waarschijnlijk dat Albert de grond in 1985 niet alleen in gebruik heeft genomen voor de toegang tot zijn woonboot, maar dat dit gebruik ook aangemerkt moet worden als bezit (juist ook vanwege de aangebrachte omheining e.d.). Hij wordt door het hof toegelaten om te bewijzen, dat hij gedurende een periode van 20 jaar voorafgaand aan de brief van de gemeente openlijk en ondubbelzinnig als bezitter van de grond is opgetreden. Als hij daarin slaagt, zal het hof oordelen dat hij door bevrijdende verjaring, eigenaar is geworden van deze grond. Omdat de procedure nog loopt, zullen we de definitieve uitkomst van deze zaak moeten afwachten.
Conclusie
Gebruik van gemeentegrond kan dus onder omstandigheden ervoor zorgen dat het eigendom in handen komt van de gebruiker. Echter, wanneer de gebruiker niet werkelijk als bezitter van de grond is opgetreden (o.a. blijkend door omheining en/of afperking), blijft de gemeente toch eigenaar van deze grond, ook na 20 jaar. Per geval zal dit zorgvuldig bekeken moeten worden.
